Rezultaty - Adolf Hitler

Adolf Hitler

| commons = Category:Adolf Hitler | quote = Adolf Hitler | news = }}

(wym. //; ur. 20 kwietnia 1889 w Braunau am Inn, zm. 30 kwietnia 1945 w Berlinie) – niemiecki polityk, ideolog narodowosocjalistyczny, działacz partyjny, malarz i wojskowy pochodzenia austriackiego, dożywotni dyktator Niemiec jako kanclerz Rzeszy (1933–1945) oraz Wódz Rzeszy z tytułem Führera, przywódca NSDAP, sprawca przekształcenia Republiki Weimarskiej w III Rzeszę i rozpoczęcia przez nią II wojny światowej, zwierzchnik sił zbrojnych, SA i SS i naczelny dowódca wojsk lądowych (1941–1945), zbrodniarz wojenny uznawany za osobiście odpowiedzialnego za niemiecką politykę rasową i śmierć milionów ludzi zabitych podczas jego rządów, w tym za ludobójstwa Żydów (Holokaust), Romów (Porajmos) i Słowian czy masowe morderstwa na osobach chorych psychicznie (akcja T4).

Urodził się w Austro-Węgrach i wychował w pobliżu Linzu, do Niemiec przeniósł się w 1913 roku, bezskutecznie usiłował rozwinąć tam karierę malarską. Nacjonalista, w czasie I wojny światowej walczył w armii niemieckiej na froncie zachodnim, klęska osobiście nim wstrząsnęła, a obwiniał o nią zdrajców narodu i Żydów. Pozbawiony perspektyw w nowej rzeczywistości, w roku 1919 wstąpił do Niemieckiej Partii Robotników, poprzedniczki Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników i stanął na jej czele. Zbierał zdolnych i oddanych popleczników, takich jak Göring, Heß, czy Röhm, który zaczął budować własną bojówkę Sturmabteilung (SA). W 1923 roku Hitler usiłował przejąć władzę w Bawarii w wyniku nieudanego zamachu stanu, został skazany na pięć lat więzienia, gdzie napisał manifest ''Mein Kampf'', który zyskał znaczną popularność. Po wyjściu na wolność podczas charyzmatycznych przemówień atakował traktat wersalski i porządek prawny, promował pangermanizm, antysemityzm, antykomunizm, rewizjonizm, imperializm i rewanżyzm, dzięki czemu zyskał powszechne poparcie. Jego partia rozwijała się, zyskiwała wsparcie finansowe biznesu, prowadziła też nowatorską propagandę oraz stopniowo wchodziła do głównego nurtu krajowej polityki, natomiast SA rozrosło się do setek tysięcy członków.

W listopadzie 1932 roku partia nazistowska miała najwięcej miejsc w niemieckim Reichstagu, ale nie posiadała większości, w rezultacie żadna partia nie była w stanie utworzyć większości parlamentarnej popierającej kandydata na kanclerza. Były kanclerz Papen i inni konserwatywni przywódcy przekonali prezydenta Hindenburga, by 30 stycznia 1933 mianował Hitlera kanclerzem. Wkrótce potem rozpoczął się proces przekształcania Republiki Weimarskiej w totalitarną III Rzeszę. Hitler dążył do wyeliminowania Żydów z Niemiec i ustanowienia nowego ładu, aby przeciwdziałać temu, co uważał za niesprawiedliwość międzynarodowego porządku zdominowanego przez Wielką Brytanię i Francję po poprzedniej wojnie. Pierwsze sześć lat jego władzy zaowocowało szybkim ożywieniem gospodarczym po wielkim kryzysie, zniesieniem ograniczeń nałożonych na Niemcy i rozbudową sił zbrojnych (przekształconych z Reichswehry w Wehrmacht) na wielką skalę. Rozprawił się też z wewnętrzną opozycją, spacyfikował rosnące w siłę i liczące już miliony SA, którego pozycję przejęło konkurencyjne Schutzstaffel (SS) z wiernym mu Himmlerem na czele. Zanegował w końcu ład wersalski wprowadzając wojska do Nadrenii, po czym przejął bezpośrednią kontrolę nad armią odsuwając niewygodnych oficerów, zwłaszcza zwierzchnika sił zbrojnych Blomberga, którego pozycję przejął sam, natomiast ministerstwo wojny przekształcił w OKW z podporządkowanym mu Keitlem na czele. Obawiające się kolejnej wojny rządy Francji i Wielkiej Brytanii brakiem sprzeciwu umożliwiły mu aneksję Austrii, Sudetenlandu, przejęcie Czech i wymuszenie na Litwie zwrotu Memellandu. Narastającej przeciwko niemu opozycji zabrakło wtedy stanowczości by go usunąć.

Hitler chciał zbudować „Wielkie Niemcy” i poszukiwał „przestrzeni życiowej” dla narodu niemieckiego w Europie Wschodniej. Gdy kolejnym żądaniom sprzeciwiła się Polska, zaatakował ją 1 września 1939 roku, rozpoczynając II wojnę światową. Początkowo była ona dla Niemców pasmem sukcesów: po Polsce podbito Danię, Norwegię, Holandię, Belgię, Luksemburg i Francję. Silną pozycję zapewniał im sojusz z Włochami, Japonią i Związkiem Radzieckim. Zabrakło im jednak sił do inwazji na Wielką Brytanię, w dodatku zaangażowali się w pomoc Włochom w podboju Bałkanów i walkach w Afryce. W 1941 roku, pomimo ostrzeżeń swoich dowódców, Hitler zarządził atak na Związek Radziecki, który pomimo początkowych spektakularnych sukcesów okazał się wyjątkowo trudną i krwawą kampanią. W geście solidarności z walczącą z USA Japonią wypowiedział też wojnę Stanom Zjednoczonym, przez co Niemcy i ich sojusznicy zostali przygnieceni aliancką przewagą liczebną i materiałową. Wehrmacht zepchnięto do obrony, zaczął przegrywać, nie powiódł się również zamach stanu opozycji. Do 1945 roku wojska niemieckie zostały pokonane. Gdy Berlin był szturmowany przez siły radziecko-polskie, Hitler odmówił ucieczki i 29 kwietnia w swoim bunkrze poślubił wieloletnią kochankę Evę Braun. Następnego dnia para popełniła samobójstwo, aby uniknąć schwytania. Ich zwłoki zostały spalone, a III Rzesza upadła. Pozostawił po sobie Niemcy zniszczone i pomniejszone o znaczną część terytorium. Źródło: Wikipedia